Lakon Tradisional
Judul : Bawang Merah Bawang Putih
Produksi : Ludruk Kopasgat Trisula Dharma
Informan : Totok Imam Santoso, S. Ratno dan D. Puryadi
BAWANG MERAH BAWANG PUTIH
(ing omah) Lurah lan isteri kaliyan Bayan lagi nrembug desa,babagan wabah penyakit sing nyerang desane. Suroso lan Subandi teko ngomong yen ana warga sing meninggal maneh. Lan akeh warga sing kena wabah penyakit. Sabanjure pak Lurah ngutus anak loro karone gawe nyusul mbak e sing lagi berguru. Amergo wangsit sing diterima nyaranke desa bakal tentrem yen putra sing sulung rabi.
Lurah :"buk, desa lagi kacau. Akeh warga sing kena wabah penyakit . aku kudu kepiye ya buk?"
Isteri :"ee ladalah,iyo pak iki lagi usum penyakit. yen ora ana tindakan iso uga bakal akeh warga sing meninggal pak"
Lurah :"layo amergo kui buk,aku kudu cepet-cepet bertindak ben ora ana kedadeyan sing ora dikarepno"
Suroso :"pak pakk,wonten kabar ala ngenani desa"
Subandi :"njih pak,desa lagi kacau niki"
Lurah :"gek lungguh disik,lagek crito. Piye piye,ana apa?"
Subandi :" pak,njenengan kedah secepate bertindak niki kathah warga ingkang pejah amergi wabah penyakit pun meraja lela"
Suroso :"njih niku leres pak"
Isteri :"eeee ladalahhhh...lagek ae aku ngomong malah wes kedadeyan pakkk"
Lurah :"iyoo,tak urusane dino iki,ojo sampek ana korban maneh"
Suroso,Subandi :"njih pakk"
(ing hutan) Supaham ngelamun dewean. Subandi lan Suroso teko agawe ngajak Supaham muleh omah. Supaham nolak malah gelut karo adhine dewe. Pak lurah teko gawe misahne terus ngajak Supaham muleh. Nanging Supaham tetep ora gelem akhire gawe Pak Lurah ngamuk lan maleh wujud dadi Harimau. Teko penolong sing nggowo pusaka,harimau kui ditusuk agawe harimau maleh wujud dadi manungso normal maneh. Pak lurah nggumun sebab Supaham ngerti kelemahane. Iku kedadeyan amergo Suroso (adhine) sing meneng-meneng njupuk keris ayahe ning omah. Sabanjure pak Lurah njelasne kabeh lan Supaham gelem diajak muleh bareng-bareng.
Suroso :"mas mass"
Subandi :"mas supaham"
Supaham :(ngelamunn)
Subandi :"heeee mas,kok ngelamun wae,aku arep ana perlu sing kudu tak omongke"
Suroso :"coba gatekno to mas"
Supaham :"ana apa!"
Suroso :"sampean kudu muleh omah saiki mas,iki darurat"
Supaham :"hasshhh,aku ora bakal muleh"
Subandi :"mas sampean kudu muleh,yen ora desa bakal bubrah mas"
Supaham :"kowe kowe kui kok mekso aku yo,yen aku muni ora yo ora(supaham emosi akhire gelut karo adhine dewe)
Lurah : e lho lho lho,wes mandek mandek lakok podo tukaran iki maksud e gek piye. WES HOPPP!!
Lurah : heeyy,supaham anakku wes leh mu gelut karo adhimu. Saiki bapak njaluk tulung kowe gek ndang muleh omah anakku. Tulung ngerti o marang kahanan sing kedadeyan ing desa saiki
Supaham :yen kula pun wegah nggih wegah pak.kula mboten purun wangsul dhateng griya.pun njenengan enggal kondur mawon (nadane dhuwur)
Lurah :la kowe opo pengen dadi anak durhaka. Yen iki pancen karepmu. Aghhhhhh (pak lurah maleh wujud dadi harimau)
Suroso :ndi bandi aku ngerti kelemahane bapak yen wes maleh wujud dadi harimau
Subandi :yen ngono cepet dak tulungen mas supaham so
Suroso ngetokne keris sing dijupuk saking ayahe sing dadi kelemahane bapake.
Banjur suroso nusuk harimau gawe keris sing digowo agawe harimau maleh wujud dadi manungso normal.
Lurah : (mbatin) lohhh suroso kok iso ngerti kelemahanku,soko ngendi suroso ngerti
Subandi :kula mboten wedi yen bapak badhe nyerang kula,mangga serang kula bapak
Lurah :stress kowe, mbok yo ngerti kahanan yen desa saiki lagi diserang wabah penyakit sing agawe warga akeh sing meninggal. Bapak kudu nggawe tindakan. Lan ning njero wangsit disebutno yen kui iso ilang syarate kowe Supaham kudu rabi
Supaham : (mikir suwi) nggih pun pak,yen niku saget mbantu warga supados mboten keserang wabah penyakit.
Lurah :yen ngono,ayo gek podo mbalek omah kabeh
(ing rumah desa) Ibu Mirah lagi ngenteni anak e sing ana ing sawah. Mirah muleh karo nangis,Mirah ngadu yen mari tukaran karo konco-koncone. Banjur ibu Mirah nasehati Mirah. Terus ibu Mirah mulai mbahas yen dheweke arep dirabi wong sugeh. Pak Harjo teko agawe ngajak Mirah lan ibu Mirah ngukuti barang-barange yen arep diajak boyongan ing kutho. Sakwise ngukuti barang banjur kabeh wong langsung budhal.
Mirah : (lagi nangis)...bukk!!
Ibu Mirah :ono opo nduk?
Mirah :kula bibar tukaran kalih rencang-rencang kula buk
Ibu Mirah :healah nduk,ojo nuruti emosi,yen ana apa-apa dirembugne sing apik
Ibu Mirah :ee nduk,ibu arep crita... yen ibumu iki arep dirabi karo wong konglomerat
Mirah :sinten buk?
Pak Harjo terus uluk salam
Pak Harjo :Assalamualaikum...ayo barang barange ndang podho dikukuti..gek ndang budhal
Mirah lan ibu Mirah ngukuti barang-barange
Mirah :sampun pak Harjo”
Pak Harjo :sip sip..ayo budhal saiki
(ing omah gedong) Putih lan Bujang ngomongke ngenani Pak Harjo sing arep rabi maneh.Pak Harjo teko karo mirah lan ibune.banjur ngenalne menyang anak e lan bujange kui. Sakwise nyerahne menyang anak lan bojone pak Harjo pamit budhal kerjo.
Bujang :tih putih..jare bapakmu arepe rabi maneh,bener ta?
Putih :iyoo bujang, arep ngrabi tiyang saka desa.tapi aku durung ngerti kaya pie wong e
Bujang :ealahh..betah-betahno ya tih. Biasane ibu kuwalon kui jahat loo.wkwkwk
Putih :gak kabeh ngono kok jang
Pak Harjo :putih ,bujang...
Putih ,Bujang :nggehhhh..
Pak Harjo :iki lo ibune mirah sing arep tak rabi ndukk putih,bapak njaluk Mirah dibantu yaa sing dibutuhno opo,ngesakne
Putih :nggeh pak...
Pak Harjo :yawes yen mengkono..bapak tak budhal kerjo saiki
Ibu Mirah :oohh nggeh mas..griyane kula jagane mangke
(ing omah gedong) Penampilan si Mirah lan ibune wes beda. Saiki Mirah ngalem. Sakwalik e si Putih malah sing nyambut gawe . Pak Harjo teko, Mirah lan Ibune ngadu ngomong yen Putih ora gelem sekolah lan ora gelem resik-resik,menyang ibune wani eram. Si Putih diceluk lan diseneni karo ayahe banjur Putih disekap ing pawon.
Ibu Mirah :Putih...aku saiki kesel bar perjalanan adoh,saiki aku njaluk tulung resikono omahe kabeh ya.gelem kan?
Putih :kula sedanten buk?
Mirah :iyo lah tih (nada sinis). Gek ndang budhal resik-resik aku tak turu disik.kesellll
Putih ngelus dada,tapi ya tetep resik-resik omah...sakwise resik-resik Putih keturon ing kursi ruang tamu..sampek Pak Harjo muleh
Pak Harjo :assalamualaikum,ndukk ndukk kok turu ing kene turu ing kamar kono lhoo
Ibu Mirah :ehh sampun dugi to mas..mass, putih niki lo kok mboten purun mbantu-mbantu kula nggih mboten purun sekolah.tilem mawon ket wau.napa mboten seneng yen kula dhateng mriki njih?
Pak Harjo :Putih turu ae? Ora mengkono bukk,tak kandanane ngko Putih..wes buk sing tenang
Ibu Mirah senengg,Pak Harjo sik mbelani...
Pak Harjo : tihh putihh tihhh
Putih :nggeh pakk
Pak Harjo :maksudmu gek piyee tih kok ora iwang-iwang ibumu..mangkel akuu.wes saiki ayo melu akuu
Putih :mboten mekaten pakk...kula sing resik-resik sedanten pakkk
Pak Harjo ora nggatek omongane Putih trus nyekap Putih ing pawon.
(ing pawon) Putih lagi turu karo nangis amergo nasibe sing malang. Tiba-tiba Nyi Towok teko nulungi,dikeni klambi lan Putih dikongkon ndelok keramean ing Balai Desa.
Putih : duh Gusti kok koyok ngene kahanane. Opo iyo ibu kuwalon kui mesti jahatt putih karo nangis
Nyi Towok teko banjur ngekeni Putih klambi
Nyi Towok :tihhh..klambi iki gawenen moro o Balai Desa
(ing Balai Desa) Kepala desa nyambut tamu. Pak Harjo lan kaluwarga uga ana amarga sibuk ning tayuban,moro-moro ana geni para tamu nyebar podo nylametke dewe-dewe,semono uga Putih sandal ditinggal. Banjur Supahan nggoleki sing nduwe sandal kasebut Banjur Bayan didhawuhi nggoleki.
Lurah :ayo para tamuu,enggal pinarak
Pak Harjo lan kaluwarga sibuk ing tayuban,banjur ana geni sing nyebar ing balai desa,para tamu podo playon nylametne awak e dhewe-dhewe.
Sandale Putih cepot pas mlayu,banjur ditemu Supaham. Supaham pengen ngerti kui sandale sopo.
Supaham :mbatin sandale sapa iki...yan bayann
Bayan :ono opo?
Supaham :golekana sing ndue sandal iki,penting!
Bayan :okeee okeee
(ing dalan)Bayan ngalangi para tamu supaya nyocokne sandal kasebut. Banjur Si Putih ngliwati dalan lan dikandhani supaya nyocokne sandale. Pranyata sandal kasebut cocok karo sikile Putih lan pungkasane Putih digawa menyang Balai Desa.
Bayan :para tamuuu...enteni sedelo,aku arep ngecek iki sepatu duwenen sopo
Bayan njajalno sepatu kui neng para tamu kabeh tapi ora sing cocok
Bayan :ayo sampean jajal sepatune iki (marang Putih)
Putih :nggehh
Akhire sepatune cocok ning sikile Putih.
Bayan :waahh iki lo sing tak golek i ayo melu aku bali neng balai desa yaa
Bayan ngajak Putih bali neng balai desa
(ing omah gedong)Kepala Desa lan kaluwarga ngenteni tekane Bayan ora suwi maneh bayan teka karo si Putih. Sawise dikenalne dheweke banjur melbu. Harja teka lan ujar yen Mirah kelangan sandal.Si Merah jajal sandal kasebut ora cocok. Sawise dijelasne karo putih pak lurah sadar lan njaluk ngapura kanggo Putih putri kandunge dewe. Si Mirah lan ibune diusir saka omahe lan Si Putih dadi mantune pak lurah karo Supahan.
Bayan :pakk.iki lo sing ndue sepatunee
Putih :njih.niki nggen kula pak,wonten napa njih?
Lurah :sapa jenengmu?
Putih :nami kula Putih pak
Pak Harja :pak Lurah napa wonten sandal ilang.Mirah kelangan sandal niki
Bayan :coba gawenen iki mirah sepatune,cocok pora”
Mirah :loh kok ora cocok yaa
Putih :pakkkk.kula badhe matur yen Mirah lan Ibune niku pun gadah niat jahat dhateng njenengan,kula mboten ngapusi pak. Kula diutus resik-resik nanging Mirah lan Ibune malah tilem sedaya,akhire kula mboten sekolah.kula pun mboten betahh pak..sepuntenne kula matur ngeteniki
Pak Harjo :apa bener kui buk?
Ibu Mirah lan Mirah bingung lan keweden.akhire meneng ae
Pak Harjo :wes sepurane buk..saiki sampean minggato ora usah bali maneh.aku getun ora percoyo anakku kandung dewe
Ibu Mirah :yen kui karepmu,aku tak minggat rausah nggolek i aku maneh
Ibu Mirah lan Mirah mlayu ngalih
Lurah :wess wesss...saiki wes ngerti jawabane..iki tandane pancen wes takdire..Putih karo Supaham bakal rabi
Supaham lan Putih mesem-mesem senengg....
Tidak ada komentar:
Posting Komentar