Sabtu, 12 Oktober 2019

04. Anggita L. Prameswari "WAYANG TIMPLONG"

                               WAYANG TIMPLONG
                       Dening : Anggita L. Prameswari

Ing salah sawijining dino, ono babagan crito ing deso Sumengko. Crito iku kang uri – uri ing saben tahun. Crito iku perkoro uri-uri budoyo jowo yaiku bersih deso utowo sedekah bumi. Saben tahun warga deso guyup rukun ngrameake bersih deso. Wujud kegiatan bersih deso sing mesti yaiku wayang timplong. Opo to iku wayang timplong. Kanggo bocah jaman saiki wayang timplong dadi tembung sing aneh lan langka. Kehanan iki dadi pacelaton arek loro iki.

“Ndra, awakmu kait mau tak sawang kok katon nyawang adoh kayo mikir sing abot, sejatine ono opo to Ndra?” Brina gumun
“Iyoe Brin, aku ki mikir kok saben tahun desone awak e dewe mesti ono wayang timplong. Opo awakmu ngerti to wayang timplong ki piye?”
“Hehehe, aku gak ngerti e Ndra, tapi bude ku tau crito tentang wayang timplong.”
“Lo, kiro-kiro critone piye Brin?”
“Wah…kepo ya Ndra. Hihihiiiiii”
“Yo, iyolah Brin, mergo kok saben tahun mesti ono, la mestine ngunu iku kan acara penting to Brin”
“Iyo Ndra iku memang acara penting, yaiku acara bersih desa utowo sedekah bumi. Iku jare budeku.”
“Oooo. Brin lak acara sedekah bumi kan mesti ono hasil panen sing di sedakah ne utowo di sodaqoh ne to?”
“Iyo. Wujud e sedekah bumi iku pas acara malam bersih deso mesti ono istigosah lan sak rampunge ono acara tumpengan sing isine panganan kanggo syukuran mergo hasil bumi apik lan wargane podo seger waras.”
“:Lagi ngerti aku Brin. La tapi wayang mau lo Brin sing piye?”
“Wayang timplong iku jarene budeku, wayang kang asli teko Nganjuk sing ono mulai tahun 1910 teko dusun Kedung Bajul Desa Jetis kecamatan Pace, kabupaten Nganjuk. Wayang e iku di gawe teko kayu. Ono aneko warno kayu, kayo to kayu waru, sono, sengon. Ora kabeh jenis kayu keno digae wayang timplong, amorgo kayu ne iku di ukir nganti tipis kayu wayang kulit. Pancen angel lan rumit ngukit wayang teko kayu, butuh keahlian lan ketrampilan khusus. Wayang timplong saiki wes jarang di tanggap utowo mulai punah. Amargo jaman saiki teknologi canggih, bocah nom-noman seneng sing digital ananging nang deso Sumengko wayang timplong dadi langganan saben bersih deso utowo nyadran mesti kudu di tanggap pas bersih deso.”
“Kudu mesti di tanggap yo Brin, la alasane opo Brin?”
“Wah lak iku aku gak ngerti Ndra, jarene danyang deso Sumengko iku lak gak ditanggapne iso nesu. La nesu ne piye aku yo gak ngerti. Tapi sing jelas pernah ono kedadean yaiku ono babagan aneh sing kedaden sing nang luar nalar e manungso lumrah. Tapi kabeh kuwi kari kepercayaane wong dewe-dewe Ndra.”
“Wah seru ketok e Brin.”
“Lak seru ayo suk mben delok Ndra. Ben ngerti piyo to sejatine wayang timplong sing teko kayu iku”
“Iyo Brin. Oh yo Brin, wayang timplong e kok teko kayu. Sak ngertiku wayang iku kan teko kulit to Brin.”
“La iku sing gawe ciri khas e wayang timplong. Di gawe soko kayu sengon utomo waru. Supoyo gampang di ukir. Dadi hasil e mesti bedo karo wayang kulit.”
“Mestine angel ya Brin ngukir kayu dadi wayang sing apik koyo ngunu.
“iyolah ndra”
“Oh iyo Brin, wayang timplong ngunu iku biasane nyritakne lakon opo to?”
“Jare budeku, biasane lakon e tentang asal asul babate tanah jowo. Biasane nyritakne tentang bupati Blambangan, utowo tentang ratu Jenggolo soko Kediri. Lan aken crito liyane Ndra, aku dewe yo durung weruh e.”
“Yo wes Brin tahun ngarep pas bersih deso ayo delok dewe ben ngerti opo iku wayang timplong.”
“Oke, Ndra.”

Bersih deso ing Sumengko rutin di pengeti saben tahun. Saben tahun kepala desa ngumpulke pamong utowo perangkat deso kanggo ngrembuk kegiatan bersih deso. Sakwise dikumpulke gae ngrembuk kegiatan opo wae sing bakal di lakoni nang tahun iki. Ujare kepala desa wayang timplong dadi prioritas nang acara bersih desa Sumengko. Amargo wayang timplong iku wes turun temurun di suguhne nang acara bersih deso Sumengko. Wayang timplong iku wes meh punah amargo wes jarang di uri – uri nang Jowo. Amargo kalah karo wayang kulit sing di dalangi dalang-dalang kondang, kayo to Manteb Sudarsono, Rudi Gareng, Wijoyo Kangko lan akeh liyane sing dadi kelangenan poro warga.
Bersih deso Sumengko iku kegiatan sakliyane ono akeh acara. Acarane iku biasane sing tanggung jawab karang taruna karo panitia bersih desa. Acare yaiku istighosah, wayang timplong, tumpengan, jaranan, orkes dangdut. Nah, orkes dangdut iki sing biasane digandrungi poro nom-noman. Amargo acarane mesti paling rame lan meriah. Akeh nom-noman teko deso liyo sing mesti teko gae ngramekne acara iku. Ono maneh sing mulai seru nang deso, yaiku jaranan keliling deso. Jaranan iku gone perkumpulan arek nom-noman nang deso Sumengko. Ono roso bangga lan seneng ndelok kreatif e arek nom-noman.
Bersih deso Sumengko iku biasane sing nyiapke dana teko sukarela warga desa. Guyub rukun podo nyumbang gae acara bersih deso. Sing ekonomi luwih mapan nyumbang luweh akeh wujud syukur karo sing Kuoso amargo diparingi rejeki kang linuwih. Selajenge kanggo warga. sing kurang mampu nggih nyumbang semampune. Sing penting besrsih desa iso dilaksnake kanti meriah lan seneng bareng-bareng sak deso Sumengko.
Mulane adewe sebagai generasi enom perlu banget nguri-nguri budoyo jowo yaiku wayang timplong sing meh punah kui. Supoyo isih bisa di delok karo anak cucune adewe.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar